Wiosenny przegląd zdrowia – jakie badania zrobić przed rozpoczęciem suplementacji?

Natura budzi się do życia, słońce dodaje motywacji, wokół roznoszą się zapachy kwitnących drzew. Nic tak nie poprawia humoru, jak pierwsze tygodnie wiosny. Z pewnością masz już zaplanowane prace porządkowe w ogrodzie i każdego dnia nie możesz się doczekać, aby spędzić nieco czasu na zewnątrz. Warto tej wiosny zadbać o jeszcze jeden aspekt – Twoje zdrowie. Regularne wykonywanie badań profilaktycznych to podstawa długiego i zdrowego życia. Sprawdź, jakie badania zrobić, aby kompleksowo sprawdzić organizm oraz, które z nich będą niezbędne przed rozpoczęciem suplementacji.

Dlaczego warto wykonać badania przed suplementacją?

Suplementy diety to środki spożywcze zawierające witaminy, składniki mineralne lub inne substancje wspierające organizm, których celem jest uzupełnianie codziennej diety. Cieszą się dużą popularnością – sięga po nie aż 67% Polaków.

Choć mogą wspierać zdrowie, warto stosować je z rozwagą, szczególnie przy jednoczesnym przyjmowaniu leków, ponieważ niektóre substancje mogą wchodzić ze sobą w interakcje.

Warto też pamiętać, że przyjmowanie suplementów, zwłaszcza bez występujących niedoborów, może prowadzić do nadmiaru pewnych składników w organizmie i wywołać efekty niepożądane. Aby więc suplementacja była bezpieczna i skuteczna, najlepiej wcześniej wykonać badania określające poziom konkretnych związków we krwi.

Najważniejsze badania profilaktyczne – co warto sprawdzić?

Przygotowując się do suplementacji, warto na początek wykonać kilka podstawowych badań, takich jak np.:

• Morfologia krwi z rozmazem – ogólna ocena stanu zdrowia, pozwala wykryć m.in. niedokrwistość czy stany zapalne.
• Profil tarczycowy – podstawą powinno być zbadanie poziomu TSH. W niektórych przypadkach warto rozszerzyć analizę o kolejne parametry tj. FT3 i FT4, Anty-TPO i anty-TG, które kompleksowo ocenią pracę tarczycy.
• Lipidogram – cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy. Pomocny w ocenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
• Profil wątrobowy – w skład badania wchodzą ALAT, ASPAT, bilirubina, GGTP. Pozwala ocenić funkcjonowanie wątroby oraz wykryć ewentualne zaburzenia.
• Glukoza na czczo – umożliwia wczesne wykrycie nieprawidłowości w gospodarce węglowodanowej organizmu.

Warto również rozszerzyć badania o analizę poziomów witamin i składników mineralnych. Te parametry są niezbędne, jeśli planujesz rozpocząć suplementację:

• Witamina D – nawet 90% Polaków może mieć zbyt niskie stężenie tej witaminy we krwi. Na początku wiosny jej poziom może być znacznie obniżony, ponieważ w miesiącach jesienno-zimowych nie dochodzi do skórnej syntezy witaminy D.
• Ferrytyna i żelazo – za niski poziom może świadczyć o anemii, wysoki – o stanach zapalnych.
• Witamina B12 i kwas foliowy – niezbędne dla prawidłowej pracy układu nerwowego i krwiotwórczego, ich niedobory często są niewidoczne przez długi czas.
• Jonogram – ocenia poziom najważniejszych elektrolitów w organizmie. Są to: potas, sód, wapń, magnez, chlorki, fosforany.

Profilaktyka nie wiąże się jedynie ze sprawdzeniem poziomów poszczególnych składników pod kątem wprowadzenia suplementacji. Warto podejść do niej kompleksowo i zbadać także inne parametry oceniające ogólny stan zdrowia, takie jak np.:

• CRP i OB – są to markery stanu zapalnego.
• Profil nerkowy – jest to badanie funkcji nerek, profil zawiera takie parametry jak kreatynina, mocznik, eGFR.
• Badanie ogólne moczu – pozwala sprawdzić stan układu moczowego, wykryć obecność białka, glukozy, krwi czy leukocytów, a także ocenić ewentualne infekcje lub zaburzenia pracy nerek.
• Krew utajona – marker obecności krwi w stolcu, który może wskazywać na problemy z układem pokarmowym, takie jak choroby zapalne jelit, polipy czy wczesne stadia nowotworów jelita grubego.

Jakie badania warto wykonać oprócz podstawowych?

Badania krwi, moczu i kału są proste do przeprowadzenia i najlepiej wykonywać je przynajmniej raz w roku. Jednakże tu profilaktyka się nie kończy. Poza nimi warto jeszcze umówić się na:

• EKG – pomaga ocenić pracę serca.
• USG jamy brzusznej – badanie w kierunku sprawdzenia pracy narządów układu pokarmowego, moczowego, wątroby, trzustki i śledziony.
• RTG klatki piersiowej – pozwala ocenić stan płuc, oskrzeli oraz serca.

Wymienione badania zazwyczaj wymagają skierowania od lekarza, dlatego warto omówić je podczas rutynowej wizyty kontrolnej lub przeglądu zdrowia. Specjalista, biorąc pod uwagę wywiad medyczny oraz wyniki badań podstawowych, może wskazać, które z dodatkowych badań będą w danym momencie najbardziej potrzebne.

Do istotnych badań profilaktycznych należą także te zależne od płci:

• Kobiety – USG piersi, mammografia, cytologia.
• Mężczyźni – PSA, badanie jąder, USG prostaty.

Jak interpretować wyniki badań?

Choć wyniki badań laboratoryjnych zazwyczaj zawierają normy referencyjne, ich prawidłowa interpretacja zależy od wielu indywidualnych czynników, takich jak wiek, płeć, ogólny stan zdrowia, styl życia czy stosowane leki. Dlatego najlepiej skonsultować je z lekarzem, który spojrzy na nie w szerszym kontekście klinicznym. Podczas wizyty specjalista przeprowadzi również dokładny wywiad oraz badanie fizykalne, co pozwoli uzyskać pełniejszy obraz stanu zdrowia pacjenta.

Jak dobrać suplementy pod wyniki badań?

W pierwszej kolejności warto skonsultować się z lekarzem, który analizował wyniki – oceni on, czy rzeczywiście występują niedobory i czy suplementacja jest konieczna. W niektórych przypadkach lekarz może również zalecić wizytę u dietetyka, który pomoże dobrać odpowiedni preparat pod względem składu, porcji oraz formy (np. tabletki, kapsułki, płyny). Specjalista może także zaproponować zmiany w diecie, które uzupełnią ewentualne braki i wspomogą działanie suplementów w bezpieczny sposób. Jeśli potrzebujesz szerokiego wyboru preparatów, sprawdź wegańskie witaminy i suplementy od Siły roślin. Pamiętaj jednak, że suplementy powinny stanowić tylko uzupełnienie diety, a nie jej podstawę.

Bibliografia:

1. Misiorowski W. i in., Kalcyfediol w zapobieganiu i leczeniu niedoboru witaminy D w Polsce – stanowisko ekspertów Europejskiego Towarzystwa Witaminy D (EVIDAS), Lekarz POZ 5/2024.
2. Puls Medycyny, 67% Polaków zażywa suplementy diety, blisko połowa nie konsultuje tego z żadnym specjalistą – raport. Puls Medycyny, 2023, https://pulsmedycyny.pl/medycyna/diety/67-proc-polakow-zazywa-suplementy-diety-blisko-polowa-nie-konsultuje-tego-z-zadnym-specjalista-raport/