Wpływ glutationu na zdrowie – przegląd badań naukowych

Nasz organizm dąży do homeostazy tj. wewnętrznej równowagi, która umożliwia nam zachowanie zdrowia i optymalnego funkcjonowania. Aby utrzymać ten stan, musi codziennie mierzyć się m.in. z neutralizacją wolnych rodników, usuwaniem szkodliwych substancji i regeneracją uszkodzonych tkanek. Istotne wsparcie dla tych procesów stanowią antyoksydanty. Część z nich powinniśmy dostarczać wraz z dietą, a inne, takie jak glutation, występują naturalnie w naszym organizmie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej jego roli i właściwościom. Dowiedz się, dlaczego tak ważne jest utrzymywanie go na właściwym poziomie.

Glutation – co to jest?

Glutation to związek o silnych właściwościach antyoksydacyjnych, który znajduje się we wszystkich organizmach zwierząt i roślin. Budują go reszty kwasowe 3 aminokwasów – cysteiny, glicyny i kwasu glutaminowego. Wysokie stężenia glutationu występują w cytoplazmie, jądrze komórkowym oraz mitochondriach komórek [1], [2].

Utrzymanie odpowiedniego poziomu glutationu w organizmie zależy m.in. od naszej diety, stylu życia, narażenia na szkodliwe substancje czy stanu zdrowia. Przy zbyt niskim stężeniu glutationu należy zadbać o uzupełnianie go wraz z dietą lub suplementacją.

Jak glutation wpływa na zdrowie?

Podstawową funkcją glutationu jest neutralizacja wolnych rodników w organizmie. Pojawiają się one m.in. na skutek stresu, stosowania używek, promieniowania UV, wdychania toksyn, czy jedzenia przetworzonej żywności. Nadmiar wolnych rodników wywołuje w organizmie stres oksydacyjny, który wiąże się z rozwojem wielu groźnych chorób takich jak np. nowotwory, choroby układu sercowo-naczyniowego, nerwowego i immunologicznego.

Stres oksydacyjny jest jednym z czynników zaburzających funkcjonowanie układu nerwowego i przyczyniających się do rozwoju chorób psychicznych, takich jak depresja, choroba afektywna dwubiegunowa i schizofrenia, a także chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera i Parkinsona. W przeglądzie z 2023 roku zasugerowano, że podawanie glutationu pacjentom cierpiącym na te schorzenia może pomóc w łagodzeniu objawów poprzez obniżenie poziomu wolnych rodników. Badacze podkreślają jednak, że dotychczasowe analizy dotyczące wpływu glutationu na zdrowie psychiczne są nieliczne, co wskazuje na potrzebę przeprowadzenia dalszych badań, aby uznać glutation za środek wspomagający ich leczenie [3].

Glutation jest dodatkowo uznawany za związek zmniejszający objawy chorób autoimmunologicznych. W ich przebiegu organizm atakuje własne komórki i tkanki, co prowadzi m.in. do przewlekłego stanu zapalnego. W przeglądzie systematycznym z 2022 r. omówiono wpływ glutationu na organizm pacjentów z SLE, tj. toczniem układowym. Okazuje się, że chorzy na SLE mają niższy poziom glutationu. Podawanie go może wpływać na zmniejszenie stanu zapalnego, łagodzenie objawów choroby i obniżanie poziomu autoprzeciwciał w organizmie [4].

Glutation wpływa na insulinowrażliwość komórek, co potwierdza badanie kontrolowane z 2023 roku. W badaniu tym u otyłych osób z cukrzycą oraz bez zdiagnozowanej cukrzycy, codzienne podawanie 1000 mg glutationu przez 3 tygodnie znacząco poprawiło insulinowrażliwość [5]. W przeglądzie z 2024 r. wykazano również, że przyjmowanie prekursorów glutationu, tj. związków, które w wyniku przemian metabolicznych przekształcają się w glutation, również wpływa poprawę insulinowrażliwości. Do prekursorów glutationu należą m.in. NAC (N-acetylocysteina) i glicyna [6].

Dodatkowo glutation wpływa na:

• poprawę odporności,
• usprawnianie pracy wątroby,
• spowalnianie procesów starzenia,
• regenerację innych antyoksydantów obecnych w organizmie np. witaminy C,
• eliminację z organizmu toksyn, pestycydów, metali ciężkich i metabolitów leków.

Jak uzupełnić glutation?

Podstawowym sposobem na uzupełnianie glutationu w organizmie jest spożywanie produktów zawierających związki stymulujące syntezę glutationu. Jest to m.in. cysteina, która obecna jest m.in. w pestkach słonecznika, komosie ryżowej czy niektórych produktach mięsnych. Innym istotnym składnikiem jest siarka, która znajduje się m.in. w czosnku, cebuli, warzywach krzyżowych, strączkach i zbożach oraz kwas alfa-liponowy, którego źródłem są m.in. orzechy, brokuły, brukselka, zielone warzywa liściaste, pomidory oraz podroby.

Innym sposobem na uzupełnianie glutationu jest przyjmowanie odpowiednio dobranej i dobrej jakościowo suplementacji. Niektóre preparaty, takie jak np. Liposomalny GLUTATION NaturLab zawiera dobrze przyswajalną formę glutationu, która jest wolna od zanieczyszczeń i po spożyciu zostaje uwolniona dopiero w komórce.

Co obniża poziom glutationu w organizmie?

Zapasy glutationu w organizmie są stale zużywane m.in. podczas neutralizowania wolnych rodników. Im więcej ich w organizmie, tym mniejsze stężenie glutationu w komórkach ciała. W związku z tym na obniżanie poziomu glutationu mają wpływ czynniki przyczyniające się do rozwoju stresu oksydacyjnego, takie jak wspomniane już toksyny pochodzące ze środowiska czy używki.

Dodatkowo niski poziom glutationu obserwowany jest przy wielu współczesnych chorobach takich jak np. cukrzyca, choroby układu nerwowego czy autoimmunologiczne, gdzie również mamy do czynienia z przewlekłym stresem oksydacyjnym. Warto też wspomnieć, że poziom glutationu w organizmie spada wraz z wiekiem.

Bibliografia:

1. Bilska A. i in., Różne oblicza biologicznej roli glutationu, Postepy Hig Med Dosw. (online), 2007; 61: 438-453.
2. Bukowska B., Glutation: biosynteza, czynniki indukujące oraz stężenie w wybranych jednostkach chorobowych, Medycyna Pracy 2004; 55 (6): 501 — 509.
3. Poladian N. i in., Potential Role of Glutathione Antioxidant Pathways in the Pathophysiology and Adjunct Treatment of Psychiatric Disorders, Clin. Pract. 2023, 13(4), 768-779.
4. Ravi N. i in., The Key Role of Glutathione Compared to Curcumin in the Management of Systemic Lupus Erythematosus: A Systematic Review, Cureus. 2022 Nov; 14(11): e31324.
5. Søndergård S. D. i in., The effects of 3 weeks of oral glutathione supplementation on whole body insulin sensitivity in obese males with and without type 2 diabetes: a randomized trial, Appl Physiol Nutr Metab. 2021 Sep;46(9):1133-1142.
6. Tuell D. i in., The Role of Glutathione and Its Precursors in Type 2 Diabetes, Antioxidants 2024, 13(2), 184.